ازدواج اجباری از باور تا واقعیت

 

تربیت حاکم بر سیستم خانواده های ایرانی و نظام آموزش و پرورش چیزی بیش از این نبوده که به بزرگترها احترام بگذارید، حرف شنوی داشته باشید، حرف زشت نزنید و …..  اما یادگیری ضروری ترین مهارت های زندگی را متاسفانه نمی توان دستاورد این سیستم های بنیادی دانست.

جای آموزه های مهمی همچون فراگیری مهارت های ارتباطی، مهارت خودشناسی، مهارت انتخاب و پذیرش مسئولیت های انتخاب هایمان  همچنان خالی بوده و متاسفانه  نمود بیرونی بسیار واضحی در طی سالیان اخیر داشته است.

 زمانی که افراد جامعه در معرض انتخاب های سرنوشت‌سازی مثل انتخاب همسر قرار میگیرند پشتوانه شناختی و مهارتی ضعیفی دارند. یک زوج آماده برای ازدواج نمی داند که آیا به جز آمادگی زیستی و بلوغ جنسی از سایر آمادگی های لازم برای داشتن یک رابطه موفق و سالم برخوردار هست؟ هدف از ازدواج و فرزندآوری چه خواهد بود؟

ثبت یک طلاق به ازای هر سه ازدواج نشان دهنده بی کفایتی و ناکارآمدی آموزش‌های لازم در طول سالیان اخیر بوده است. این آمار مربوط به کشوری است که روزی طلاق در آن پدیده ناهنجار محسوب می‌شد و به عبارتی طلاق در خانواده های ایرانی جایی برای ورود نداشت. انسان از لحاظ رفتارشناختی موجودی کاملا مختار است‌. یعنی نوع انسان یک قرارداد اجتماعی مثل ازدواج را با انجام توافقات لازم با فرد دیگری امضا می‌کند.

 اما در هر زمان ممکن است بنا به دلایلی، احساس سرخوردگی از انتخاب خود برای ادامه رابطه زوجی داشته باشد و بنا به دلایل قانونی و فرهنگی  مجبور است که همچنان دوست داشتن ظاهری خود را تا آینده ای نامعلوم یدک بکشد و تلاش کند تا اطلاع ثانوی اما در کمال صداقت و با تمام وجود متعهد بماند!!  و در این میان  دور از واقعیت نیست که متاسفانه برنامه ریزی های برای روابط فرازناشویی خود نیز داشته باشد.

زوجینی که ازدواج اجباری داشته اند چه ویژگی هایی دارند؟

در  ازدواج های اجباری و البته دائمی، شاهد زوجینی هستیم که یکدیگر را به سختی تحمل می‌کنند. هدف مشترکی برای آینده رابطه زوجی خود ندارند. برنامه های مالی کاملا تفکیک شده و اختصاصی در این روابط به وضوح قابل مشاهده است.نوع رفت و آمد با دوستان و نزدیکان در محدوده شخصی و نه زوجی صورت می گیرد. تفریحات مشترک ،تعامل رفتاری بلند مدت و هدفمند ، برنامه ریزی برای سرگرمی و تفریحات مشترک دیده نمی شود. همزیستی تقریبا مسالمت آمیزی که از اصول اساسی رابطه زوجین به دور است دیده می شود. مجموعه عواملی که در کنار هم زمینه ساز طلاق عاطفی زوجین را فراهم مینمایند .

خانمی که حق طلاق ندارد و همسری که به منظور فرار از وظیفه قانونی و شرعی خود در جهت پرداخت مهریه همسر، دست اندازهای فراوانی را در مسیر جدایی و طلاق مطرح می کند. بدین ترتیب زوجین در ادامه، از تجربه داشتن رابطه ای سالم و رضایت بخش محروم میمانند و ناخواسته رابطه را در معرض نابودی و فرسایش قرار می‌دهند.

متاسفانه ازدواج اجباری در جامعه ما شاید باوری بود که به واقعیت تبدیل شد . ازدواج اجباری هراز گاهی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را درگیر خودش می‌کند. خیل شوخی ها و مزاح گویی ها با هشتگ ازدواج اجباری آنقدر دست به دست می‌چرخد که کسی به اصل ماجرا و واقعی بودن آن صرفاً کاری ندارد و شاید همین که خوراک چند روزه پست و استوری های اخیر فراهم شده باشد کافی به نظر بیاید. طبق قانونی که خوشبختانه به تصویب نرسید، در ازدواج اجباری مطرح شده بود که اگر فرد مرکزی ۲۸ سالش شده و  ازدواج نکرده باشد باید به ازدواج اجباری تن در دهد. این وسط آش آنقدر شور شد که که گویا این قانون در ابتدای امر تصویب شد و باید منتظر اجرای آن نیز میبودیم.

 اما ماجرا از کجا آغاز شد؟ همه اتفاقات از ۱۲ قانونی بود که به نام حجت‌الاسلام ادریسی سردبیر نشریه سراج منتشر شده بود. یادداشتی تحت عنوان پیشنهاد جدید برای تسریع ازدواج و ارائه آن به مجلس و دولت .مفاد اصلی آن در این خلاصه می شود که اگر کسی بعد از سن ۲۸ سالگی از  ازدواج امتناع  کرده است، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد و کسب و کار یا مالیات بر تجارت می شود و پرداختی آنها تحت عنوان مالیات به افرادی که تمایل به ازدواج دارند ولی گرفتار فقر هستند داده شود. در ادامه به افرادی که به اختیار خود ازدواج می‌کنند زمین و مسکن با شرایط مناسب  داده شود. اما واقعیت آن است که با فارغ شدن از جنجال های پیرامون می توان فهمید که این پیشنهاد برای اولین بار در سال ۱۳۹۷ در یک مقاله‌ای به نام دوازده گانه ای  برای تسریع و شتاب در ازدواج منتشر شده بود که اتفاقاً نویسنده مشخصی نداشت و بعد از دو سال سایت دیگری همان مقاله را با تیتر متفاوت و با نام بردن از نام نویسنده مطرح کرده است. در شرایطی که ازدواج و فرزندآوری با توجه به نیاز کشور برای برخورداری از جمعیت جوان و نیروی کار مناسب و جلوگیری از روند پیر شدن منحنی رشد موضوع داغی است اما اینطور به نظر می‌رسد که مطرح شدن موضوعاتی که از اساس غلط هستند بیشتر کاربرد جنجال آفرینی دارند تا راه گشایی و مسئله گشایی.

طرح ازدواج اجباری متاسفانه بدون عقلانیت و کاملا ناکارآمد خواهد بود و در موارد مطرح شده در اصول پیشنهاد شده آن هیچگونه کارشناسی جامعی صورت نگرفته است. در واقع مفاد عنوان شده در این طرح خود شاهدی ست بر نشانه های فروپاشی بنیان خانواده و آسیب هایی که در طول سالیان اخیر تحت عناوین مختلف به پیکر نظام خانواده وارد شده بود.

ازدواج تشویق و اجبار نمی خواهد!

 آنچه اهمیت دارد بدانیم آن است که ازدواج نیاز به تشویق ندارد جامعه اگر از سلامت لازم برخوردار باشد و فرصت هایی از جمله تحصیل، مهارت آموزی، فرصت های اشتغال، کسب و کار پویا، رونق اقتصادی، عدم تورم، مناسبات فرهنگی و اجتماعی سالم را در اختیار اعضای خود قرار دهد ازدواج  به طور طبیعی و در سن مناسب خود صورت خواهد پذیرفت.

به گفته دکتر ترانه موذنی حائز اهمیت است که در بررسی علل ازدواج اجباری تنها بحث قوانین مطرح نیست. بلکه مهمتر از آن بررسی های فرهنگی نیز لازم است.عواملی مثل ازدواج اجباری دختران و ازدواج هایی در سنین پایین اگر چه با موافقت ضمنی دختر صورت می گیرد ولی به دلیل عدم بلوغ عاطفی و روانی در این سنین به طور حتم شروعی با پایان نیکو نخواهد بود. عدم برخورداری از  آموزش های لازم ، ضروری ندانستن مشاوره پیش از ازدواج برای طرفین، بی سوادی جنسی، عدم برخورداری از آگاهی های لازم برای مدیریت روابط زوجی ، رفتار نامناسب با همسر و همچنین عدم آموزش مهارت های زندگی از جمله مدیریت خشم و خودشناسی از جمله عوامل زمینه ساز طلاق در ازدواج های اجباری قلمداد میشوند و از آنجایی که موانع قانونی و فرهنگی بی شماری در مسیر طلاق و جدایی زوجین همواره مطرح بوده است شاهد افزایش قابل توجه پدیده ناخوشایند خیانت و ترویج انواع روابط فرازناشویی در ازدواج های اجباری که راه خروجی از آن نیست هستیم.

بدین ترتیب ازدواج اجباری، ازدواجی که از قبل طراحی و برنامه ریزی آن توسط خانواده یا اجتماع بدون نظرخواهی منطقی از زوجین ترتیب داده شده در ایران میتواند یکی از مهم ترین عوامل طلاق ، خیانت و سایر مشکلات فردی، خانوادگی و اجتماعی باشد.

کلیه موارد مطرح شده در این مقاله از جمله عنوان نمودن تعدد ازدواج های اجباری و بدین ترتیب  فراهم نمودن بستر خیانت برای زوجین،ضرورت مشاوره پیش از ازدواج، مشورت گرفتن از مشاوره خانواده و زوج درمانگر را بیش از پیش برای همگان روشن می‌نماید.

منبع:

https://drtaranehmoazeni.com/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC/